کافه کسب و کار
یکی از مفاهیم جدید در حوزه‌ی کسب و کارها، استارتاپ‌ها هستند. اهمیت مفاهیم حقوقی استارتاپ‌ها با توجه به اینکه این نوع کسب‌وکارها اصولاً جدید هستند و همچنین از این نظر که صاحبین این نوع کسب‌وکارها نوعاً جوانانی هستند که شاید تجربه‌ی آنها در حوزه‌ی مسائل حقوقی کم باشد، بسیار زیاد است. در این مطلب که توسط کارشناسان حقوقی پلتفرم تِکداد تهیه شده، در مورد اصول قراردادنویسی برای استارتاپ ها صحبت خواهیم کرد و جزئیات و اهمیت این مسئله را از نظر حقوقی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
استارتاپ چیست؟
قبل از اینکه به سراغ مبحث اصلی خود، یعنی اصول قراردادنویسی برای استارتاپ ها برویم، اجازه دهید کمی بیشتر در مورد استارتاپ‌ها اطلاعات به دست بیاوریم.
معادل فارسی استارتاپ، «کسب و کار نوپا» است. اگرچه در تعریف استارتاپ لزومی بر استفاده از تکنولوژی برای پیشبرد اهداف نیست، اما با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از استارتاپ‌های تأسیس شده در سالیان اخیر، با استفاده از تکنولوژی مشکلی از جامعه را رفع می‌کنند، بنابراین چنین تعریفی برای استارتاپ‌های بعدی نیز در عامِ جامعه ایجاد شده و انتظار دارند که استارتاپ با تکیه بر تکنولوژی‌های نوین، یک مشکل از جامعه را حل کنند.
چرا استارتاپ‌ها تا این حد موفق بودند؟
اگر به دو دهه قبل برگردیم، درمی‌یابیم که بیشتر افرادی که به سن ورود به بازار کار رسیده‌اند، منتظر هستند تا یک شرکت یا اداره آگهی استخدامی منتشر کرده و استخدام شوند. اما با سیاست کوچک‌سازی دولت و کاهش هزینه‌های آن، بسیاری از استخدام‌های دولتی حذف شدند. همچنین تکیه بر حقوق کارمندی، با توجه به تورم‌های ایجاد شده و اقتصاد تورمی، برای هماهنگی دخل و خرج، بسیار سخت بود.
تقریباً از همین زمان به بعد، جوانان جویای کار به این نتیجه رسیدند که شاید بهتر باشد به‌جای تلاش برای استخدام، خود با استفاده از تخصصِ خود، یک کسب و کار راه‌اندازی کنند. موجِ ایجاد استارتاپ‌ها در ایران همزمان با ایجاد چنین تصوری در ذهنِ جوانان شروع به ایجاد شدن نمود.
استارتاپ‌ها برای تمامی فعالیت‌های تجاری خود نیاز به فاکتور بسیار مهمی به نام «قرارداد» دارند. در حقیقت بدون قرارداد، هیچ سرمایه‌ای به استارتاپ تزریق نمی‌شود، هیچ فردی با استارتاپ همکاری نمی‌کند و استارتاپ نمی‌تواند هیچ مشتری‌ای را جذب کند. بسیاری از کسب و کارها با عدم دقت در قراردادهایشان، با شکست و البته ضررهای هنگفت روبرو شدند. به همین دلیل اصول قراردادنویسی برای استارتاپ ها به یکی از چالش‌های جدی برای صاحبین کسب و کار تبدیل شده است.
همان‌طور که عنوان شد، هیچ یک از صاحبین کسب و کارهای نوپا اصولاً هیچ گونه مطالعه و یا تجربه‌ای در زمینه‌ی قراردادنویسی ندارند و به همین دلیل لازم است تا با مطالعه و البته کمک گرفتن از متخصصین باصلاحیت در این حوزه، از ایجاد ضررهای هنگفت جلوگیری کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین رئوس در مورد قراردادهای استارتاپی اشاره خواهیم کرد.
قرارداد مشارکت در استارتاپ و نکات مهم آن
اصولاً یک نفر به تنهایی نمی‌تواند یک استارتاپ را تشکیل دهد. این موضوع به دلایل زیادی اتفاق می‌افتد. از در اختیار نداشتن نقدینگی و سرمایه‌ی اولیه‌ی لازم گرفته تا نداشتن تجربه و تخصص کافی برای پیشبرد تمامی زمینه‌ها، ازجمله مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود یک فرد تصمیم بگیرد تا با کمک دیگران، استارتاپ خود را راه‌اندازی کند. به همین دلیل نیاز است تا قراردادی شفاف و کاربردی با فردی که قرار است با او مشارکت شود منعقد گردد. در اصول قراردادنویسی استارتاپ ها به این نوع قرارداد، قرارداد مشارکت در استارتاپ، قرارداد هم بنیانگذاران یا (Co-Founder) گفته می‌شود.
نکاتی که در قرارداد هم بنیانگذاران وجود دارد عبارت است از:
- ابتدا اطمینان حاصل کنید که در مورد تمامی فعالیت‌های استارتاپ، اطلاعات لازم را به‌دست آورده‌اید. این موضوع باعث می‌شود بتوانید امور را به شکل بهتری در دست گرفته و انجام دهید.
- قبل از اینکه هر امضایی را پای هر برگه‌ای درج کنید، مطمئن شوید که چه چیزی را امضا می‌کنید. همچنین در همان ابتدا با شرکایتان به این جمع‌بندی برسید که هر یک از شرکاء چه میزان سرمایه را به شرکت وارد کرده و در نهایت چه مقدار از سودِ شرکت نصیب هر کدام از شرکاء خواهد شد. این موضوع را حتماً در قرارداد به‌صورت شفاف و بدون تفسیرپذیری وارد کنید.
- بند مربوط به تعهدات طرفین قرارداد را به‌صورت کامل مطالعه کرده و از تعهدات هر یک از طرفین قرارداد مطلع شوید. این بند یکی از مهم‌ترین بندها در تمامی قراردادها است و عدم توجه به این بند می‌تواند باعث بروز اختلاف در بین شرکاء گردد.
- یکی از مهم‌ترین بندهایی که در بند تعهدات قراردادهای استارتاپی حتماً باید ذکر شود این است که هیچ یک از شکاء نباید به‌صورت موازی و یا پس از گذشت مدت زمانی (مثلاً یکسال) پس از خروج از شرکت، با هیچ یک از رقبای استارتاپ مشارکت نماید و همچنین هیچ یک از شرکاء نباید در پی تاسیس شرکتی دیگر با موضوع کاری مشابه شوند.
- قرارداد محرمانگی حتماً باید بین شرکاء منعقد شود. ذکر این نکته ضروری است که بر اساس قرارداد محرمانگی، تمامی اطلاعات استارتاپ به‌صورت محرمانه تلقی شده و هیچ یک از شرکاء نمی‌تواند بدون رضایت مابقی شرکاء اقدام به افشای این اطلاعات نماید.
برای مطالعه‌ی جزئیات مربوط به قرارداد محرمانگی (NDA)، اینجا را کلیک کنید.
- یکی دیگر از مواردی که در قراردادهای مشارکت وجود دارد، مدت زمان قرارداد است. این موضوع نه تنها در مورد قراردادهای استارتاپی از اهمیت بالایی برخوردار است، بلکه اهمیت آن در تمامی قراردادها نیز بر هیچ کس پوشیده نیست. یکی از مزیت‌های مدت زمان قرارداد مرحله‌بندی کار در طی این مدت زمان و همچنین وجود برنامه برای رسیدن به اهداف مرحله‌ای است.
- شرایط فسخ قرارداد نیز از جمله مواردی است که در تمامی قراردادها و از جمله قراردادهای استارتاپی وجود دارد. البته پلتفرم حقوقی تکداد امیدوار است که کار هیچ قراردادی به فسخ نکشد و تمامی قراردادها با موفقیت کامل به سرانجام برسند، اما با این وجود ممکن است به هر دلیل، هر یک از طرفین قرارداد تصمیم به فسخ قرارداد بگیرد. به همین دلیل باید شرایط فسخ در قرارداد گنجانده شده باشد.
انواع دیگری از قراردادهای استارتاپی
تا این قسمت از مقاله، در مورد اصول قراردادنویسی برای استارتاپ ها و به ویژه قراردادِ مشارکت، مطالبی را آموختید. اما آیا فقط همین یک نوع قرارداد در استارتاپ‌ها وجود دارد؟ پاسخ این سئوال قطعا «خیر» است. در ادامه، لیست برخی از مهم‌ترین قراردادهای استارتاپی که ممکن است یک کسب و کار نوپا در دوره حیات خود به آنها نیاز داشته باشد را ارائه کرده‌ایم:
- قرارداد مشارکت یا هم‌بنیانگذاری یا Co-Founder
- پیمان یا قرارداد سهام‌داری
- قراردادهای استخدام و همکاری با استارتاپ
- قرارداد سرمایه‌گذاری در استارتاپ
- قرارداد محرمانگی یا عدم افشای اطلاعات استارتاپ (NDA)
- قراردادهای عملیاتی بین ارکان استارتاپ
جمع‌بندی
در این مطلب، در مورد اصول قراردادنویسی برای استارتاپ ها اطلاعاتی را به شما ارائه دادیم. اما واقعیت این است که اصول حقوق قراردادها چیزی نیست که در یک یا دو صفحه قابل بیان باشد. جزئیات بسیار زیاد بند و تبصره‌های حقوق قراردادها باعث می‌شود تا قراردادنویسی جزء کارهای کاملاً تخصصی باشد. بنابراین اگر قصد ایجاد یک کسب و کار نوپا را دارید و یا می‌خواهید با یک استارتاپ قرارداد منعقد کنید، برای جلوگیری از ضررهای بعدی پیشنهاد می‌کنیم تا با متخصصین و مشاورین این حوزه مشورت کنید. کارشناسان تخصصی پلتفرم حقوقی تِکداد آماده‌ی پاسخگویی و ارائه‌ی خدمات به شما در این حوزه هستند.
سلب مسئولیت: تحریریه‌ی کافه کسب‌وکار در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال آن ندارد.
بدون دیدگاه